Geçmişten Günümüze Oyunlar

İnsanlığın eski zamanlarından beri eğlenmek insanlar için bir ihtiyaç olmuştur ve insanlar bu ihtiyaçlarını karşılamak için türlü türlü oyunlar icat etmişlerdir. Günümüzde bilinen en eski oyun Senet adı verilen Antik Mısır oyunudur. Farklı kültürlerden, farklı zaman dilimlerinden, farklı coğrafi bölgelerden; yüzlerce, binlerce oyun günümüze kadar ulaşmışlardır. Bu blog yazısında da geçmişten günümüze kadar gelmiş olan masa oyunlarının ne zaman, nerede icat edildikleri hakkında bilgi sahibi olacağız. Bu oyunlar arasından Satranç, Tavla ve İskambil’ i inceleyeceğiz.

1-Satranç

Milattan sonra 6. yüzyılda Hindistan’ da icat edilmiştir. İlk icat edildiğinde satrancın adı ‘’Çaturanga’’ dır. Gel zaman git zaman evrimleşerek adı ‘’Satranç’’ a dönüşür. İcadından 9 yüzyıl sonra bütün dünyada yaygınlaşmış Avrupa’da bu oyuna ‘’kraliyet oyunu’’ adı verilmeye başlanmıştır bunun nedeni satrancın genel olarak belli bir kesim tarafından oynanmasıdır. Zeka, strateji ve taktiğin harmanlanmasıyla oynanan bir oyundur. Oyunun amacı rakibinizin şah adı verilen oyun taşını kaçacak hiçbir yeri olmayacak şekilde sıkıştırıp mat etmektir. Tabi oyunun bitmesinin tek yolu sadece mat etmek veya edilmek değildir, pat, beraberlik gibi farklı senaryolarla da karşılaşmaktayız. Günümüzde oynanan en popüler masa oyunlarından biridir. 19. Yüzyılda FIDE ( Fédération Internationale des Échecs ) adı verilen Uluslararası Satranç Federasyonu kurulmuş ve ilk dünya turnuvası yapılmıştır. Bunun üzerine 2 veya 3 sene arayla dünya şampiyonası yapılmıştır. Aktif satranç dünya şampiyonu Norveçli Magnus Carlsen’ dir. Satrancın kendi felsefesi olduğunu iddia edebiliriz çünkü satranç ulaştığı toplumların hepsinde farklı bir oyun stili farklı bir oynayış tarzı baskın gelmiştir. Toplumların yaşayış tarzının ve kültürlerinin farklı olması gibi bu oyunu oynayış tarzları da farklıdır. Hatta insanların yaşadığı zaman dilimine göre bile oynayışlar farklılaşmıştır. Dolayısıyla bu oyun insanların psikolojisi ve hayat felsefesiyle bağlantılıdır denilebilir. Bir zamanlar Sovyetler Birliği 1950 - 1991’e kadar bir istisna hariç ( Bobby Fischer ) hep şampiyon olmuşlardır. Şimdiki Rusya da satranca bu sebepten dolayı önem vermektedir. Satranç hayal gücünü ve zekayı geliştiren uzun zamandır birçok toplum tarafından oynanmış ve günümüzde hala popüler olan herkesin oynaması gereken bir strateji oyunudur. Birçok ülke satrancın ülke çapında gelişmesine büyük önem ve destek vermektedir. Bu ülkelerin en başında kuşkusuz Rusya gelmektedir. Çünkü Rusların satranç denildiğinde akla gelen ilk ülke olmayı devam ettirmek için arzuları vardır. Satranç 7’den 70’e herkesin oynayabileceği klasikleşmiş bir masa oyunudur.

2-Tavla

Tavla tarihteki en eski oyunlardan biridir. Milattan önce 3000 yıllarında icat edildiği düşünülmektedir. İlk hangi ırkın ya da ülkenin bulduğuna dair kesin bir kanıt yoktur. Antik Roma halkının tavlaya benzer bir oyun oynadığını bilmekteyiz. Oyunda şans ve taktiksel zeka büyük önem arz etmektedir. Zar şansı, hamle ihtimalleri ve çokluğu ise taktiksel zekayı simgeler. Osmanlı Devleti’ nde 15. yüzyılda tavla yaygınlık kazanmıştır. Aynı zamanda tavla Türkiye’de de çok önem verilen ve halk arasında popülerliği çok yüksek bir oyundur. Avrupa’da ise tavla 5. ve 11. yüzyıllar arasında popülerlik kazanmıştır. Günümüzde ise tavla daha çok Orta Doğu’da popülerliğini korumakta olan bir klasikleşmiş masa oyunudur.

3-İskambil Kağıtları

İskambil kağıtlarının Çin’ de icat edildiği varsayılmaktadır. Ama kesin bilgiye sahip değiliz. 14. yüzyıldan daha önce bulunabilmiş kağıt yoktur. Bunun sebebi kağıdın dayanıklı olmaması ve günümüze ulaşabilmiş bir iskambil kağıdı yoktur. 14. yüzyıldan bu güne ulaşmış iskambil kartı örnekleri vardır. Bunlar Avrupa’ dan günümüze ulaşmışlardır. Bu olaydan yola çıkarak Avrupa’ ya iskambil kağıdının 14. yüzyılda geldiği düşünülebilir. İskambil kağıtları günümüzde oynanan birçok oyunun mihenk taşıdır. Poker, 51, Batak, King, 21, Dost kazığı ve Pişti gibi onlarca oyun vardır. İskambil kağıtlarıyla fal bakma, büyücülük gibi aktiviteler dahi yapılmıştır. İskambil kağıtlarındaki kupa, maça, karo ve sinek gibi türler sosyal hayattaki sınıfları temsil etmektedir.

Bunlardan:

Kupa, kiliseyi ve soyluları
Maça, askerleri
Karo, orta sınıf insanları
Sinek ise köylüleri temsil etmektedir.
 
Geçmişten günümüze gelmiş en yaygın oyunlardan üç tanesinin tarihçesini vs. inceledik. Umarız merak ettiğiniz şeylerin cevabını bulmuşsunuzdur.